Tái chế nhựa: Cơ hội và thách thức tại Việt Nam

 

Trong số các loại rác thải, nhựa là loại vật liệu vừa khó phân hủy vừa phổ biến nhất trong đời sống hàng ngày. Tái chế nhựa không chỉ giúp giảm gánh nặng cho môi trường mà còn mang lại tiềm năng kinh tế đáng kể. Tuy nhiên, tại Việt Nam, quá trình tái chế nhựa vẫn còn gặp nhiều rào cản cần tháo gỡ để hướng tới phát triển bền vững.

---

Thực trạng rác thải nhựa tại Việt Nam

Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 3,9 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó phần lớn chưa được thu gom và xử lý hiệu quả. Rác nhựa chiếm tỷ lệ cao trong các bãi chôn lấp, gây ô nhiễm đất, nước và ảnh hưởng trực tiếp tới hệ sinh thái biển.

Trong khi đó, tỷ lệ tái chế chính thức còn rất thấp, chủ yếu được thực hiện bởi khu vực phi chính thức (các cơ sở thủ công nhỏ lẻ), với hiệu suất thấp và tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm thứ cấp.

---

Cơ hội trong ngành tái chế nhựa

1. Nguồn cung dồi dào
   Lượng rác thải nhựa sinh hoạt và công nghiệp lớn là một nguồn nguyên liệu có thể tái chế thành sản phẩm mới nếu được thu gom đúng cách.

2. Sự vào cuộc của chính sách và doanh nghiệp
   Việt Nam đang đẩy mạnh mô hình kinh tế tuần hoàn, ban hành các quy định về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ tái chế hiện đại.

3. Gia tăng nhận thức người tiêu dùng
   Xu hướng sống xanh, tiêu dùng bền vững đang tạo ra nhu cầu thị trường cho các sản phẩm làm từ nhựa tái chế như túi vải, chai lọ, vật dụng sinh hoạt...

4. Hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu
   Nhiều doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam có cơ hội xuất khẩu nếu đáp ứng tiêu chuẩn nguyên liệu tái chế theo yêu cầu của các tập đoàn quốc tế.

---

Những thách thức đang tồn tại

• Phân loại rác tại nguồn chưa hiệu quả
  Đây là mắt xích quan trọng trong toàn bộ chuỗi tái chế, nhưng hiện vẫn chưa được áp dụng rộng rãi và đồng bộ.

• Thiếu công nghệ xử lý hiện đại
  Phần lớn nhựa tái chế hiện nay vẫn ở mức thấp như nghiền thô, đúc lại thành sản phẩm đơn giản. Việc tái chế chất lượng cao (như PET tái chế dùng cho thực phẩm) còn rất hạn chế.

• Chưa có mạng lưới thu gom hiệu quả
  Việc thu mua nhựa phế liệu phần lớn do tư nhân thực hiện, chưa có hệ thống chính thức đủ rộng để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định và đạt tiêu chuẩn.

• Thiếu cơ sở dữ liệu và hỗ trợ từ chính sách tài chính
  Các doanh nghiệp tái chế còn gặp khó trong việc tiếp cận vốn, công nghệ và các ưu đãi đầu tư.

---

Hướng đi nào cho Việt Nam?

Để tận dụng tiềm năng và khắc phục rào cản, ngành tái chế nhựa tại Việt Nam cần:

• Thúc đẩy phân loại rác tại nguồn thông qua quy định và chiến dịch truyền thông sâu rộng.

• Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận công nghệ tái chế hiện đại.

• Xây dựng hệ thống thu gom đồng bộ, kết hợp chính quyền – doanh nghiệp – cộng đồng.

• Kết nối chuỗi giá trị tái chế với các ngành sản xuất bao bì, vật liệu xây dựng, sản phẩm tiêu dùng...

Chi tiết hơn về cách phân loại, các phương pháp và ứng dụng trong tái chế nhựa có thể tham khảo tại bài viết tổng hợp tại:
Phân loại hoạt động tái chế, các phương pháp và ứng dụng tái chế.

---

Kết luận

Tái chế nhựa tại Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của sự chuyển mình. Với sự phối hợp giữa chính sách, công nghệ và nhận thức cộng đồng, ngành này hoàn toàn có thể phát triển thành một trụ cột của nền kinh tế tuần hoàn trong tương lai gần.